Paronixiya

Paronixiya əl və ya ayaq dırnaqları ətrafındakı dərinin iltihabıdır. Kəskin (<6 həftə davam edən) və ya xroniki (>6 həftə davam edən) ola bilər.

Bakteriyalar kutikula və dırnaq qatının yaxınlığında zədəli dəriyə daxil olub, infeksiyaya səbəb olduqda Paronixiya inkişaf edə bilər. Kutikula dırnağın altındakı dəridir. Dırnaq qatı dərinin və dırnağın birləşdiyi yerdir.

Paraxiniya dırnaq infeksiyasının əlamətləri

Paronixiya dırnaq infeksiyasının simptomları bir neçə saat və ya gün ərzində inkişaf edir. Bəzən onların inkişafı daha uzun çəkir. Dırnağın dəri ilə birləşdiyi yerdə (dırnaq qatı və kutikula) simptomlar görünür. Dırnaq da təsirlənə bilər.

Paronixiya dırnaq infeksiyasının əlamətləri bunlardır:

• Dırnaq ətrafında ağrı, şişkinlik və həssaslıq.
• Dırnaq ətrafında qızartı və istilik.
• Dərinin altında yığılan irin.

Müalicə edilmədikdə, dırnaq anormal şəkildə böyüyə bilər. Sarı və ya yaşıl görünə bilər, quru və kövrək ola bilər. Dırnaq dırnaq yatağından qopub düşə bilər.

Paronixiya dırnaq infeksiyasının səbəbləri

Ən yoluxucu Paronixiya stafilokok infeksiyası nəticəsində yaranır. Staphylococcus aureus bakteriyaları stafilokok infeksiyasına səbəb olur. Digər bakteriyalar (məsələn, Streptococcus pyogenes) də infeksiyaya səbəb ola bilər. Bakteriyalar dəriyə daxil olur:

• Kəsiklər, zədəli dəri və ya dırnaqlar.
• Batmış dırnaqlar.
• Su və ya kimyəvi maddələrin səbəb olduğu qıcıqlanma.
• Dırnaq yatağının və ya kutikula bölgəsinin travması.
• Bəzi dərmanlar da Paronixiyaya səbəb ola bilər. Bu dərmanların bəzilərinə retinoidlər, xərçəng əleyhinə dərmanlar, HİV dərmanları və bəzi antibiotiklər daxildir.

Paronixiya dırnaq infeksiyasının növləri

Paronixiya dırnaq infeksiyasının iki növü var. Hər iki növün oxşar əlamətləri və simptomları var:

• Kəskin Paronixiya: Kəskin Paronixiyanın simptomları bir neçə saat və ya bir neçə gün ərzində görünür. İnfeksiya yalnız dırnaq qatında olur və barmağın içərisinə daha dərin yayılmır. Simptomlar müalicə ilə yox olur və altı həftədən az davam edir.
• Xroniki Paronixiya: Xroniki Paronixiyanın simptomları kəskin Paronixiyadan daha yavaş inkişaf edir və adətən altı həftə və ya daha uzun müddət davam edir. Eyni anda bir neçə əl və ya ayaq barmağı yoluxa bilər. Bakterial infeksiya ilə birlikdə dırnaq göbələyi (adətən candida adlanan göbələk növündən) yarana bilər. Candida dırnaq göbələyi infeksiyalarına səbəb olan bir neçə növ göbələkdən biridir.

Paronixiya dırnaq infeksiyasının diaqnozu

Dermatoloq həkim simptomlarınız haqqında soruşacaq və fiziki müayinə keçirəcəkdir. Ümumilikdə Paronixiya dırnaq infeksiyasının diaqnozu üçün test tələb olunmasa da, bəzən dəri həkimi bakteriya və ya göbələk kimi xüsusi yoluxucu səbəbləri yoxlamaq üçün toxumadan nümunə götürə bilər. Nadir hallarda, Paronixiya dırnaq infeksiyası şiddətlidirsə, əsas sümüyün təsirini yoxlamaq üçün radioloji müayinə təyin edə bilər.

Paronixiya dırnaq infeksiyasının müalicəsi

Ən çox bakterial dırnaq infeksiyaları antibiotiklərlə yox olur. Bu dərmanlar infeksiyaya səbəb olan bakteriyaları öldürür. Dermatoloq həkimin göstərişlərinə əməl etdiyinizə və infeksiyanın geri qayıtmaması üçün bütün müalicə kursunu bitirdiyinizə əmin olun.

Dırnaq yatağının ətrafında irin yığılıbsa və öz-özünə axmırsa, dəri həkimi irini  təmizləmək üçün kiçik bir kəsik açacaqdır. Ərazini təmiz saxlamalı və lazım olduqda sarğı dəyişdirməlisiniz.

Paronixiya dırnaq infeksiyasının evdə müalicəsi mümkündür?

Evdə yüngül paronixiya hallarını müalicə edə bilərsiniz. Gündə bir neçə dəfə yoluxmuş ərazini təxminən 15 dəqiqə isti suda saxlayın. Ərazini hərtərəfli quruladığınızdan əmin olun. Kutikula və dırnaq yatağının nəm qalması dərinin altından irin yığılmasına səbəb olur.

Evdə müalicədən bir və ya iki gün sonra simptomlar yaxşılaşmırsa, dermatoloq həkimə müraciət edin.

Paronixiya dırnaq infeksiyasının qarşısının alınması

Paronixiya dırnaq infeksiyasının qarşısını almaq üçün aşağıdakıları etməlisiniz:

• Dırnaqlarınızı dişləməkdən və ya yeməkdən çəkinin. Kutikulaları barmaqlarınızla qoparmağa çalışmayın.
• Dırnaqlarınızı çox qısa kəsməməyə diqqət edin. Kutikulaları kəsərkən, dırnaq qatına çox yaxın kəsməkdən çəkinin.
• Əllərinizi yuyaraq və dırnaqlarınızı təmiz saxlamaqla gigiyena qaydalarına riayət edin. Dərinizi qıcıqlandırmayan sabunlardan istifadə edin.
• Dəriniz qurudursa, dırnaqlara və kutikulalara nəmləndirici losyon tətbiq edin. Həddindən artıq quruluq dərinin çatlamasına səbəb ola bilər.
• Kimyəvi maddələrlə işləsəniz, su keçirməyən əlcəklər geyinin.

Paronixiya ilə bağlı dermatoloq həkimə nə vaxt müraciət etməliyəm?

• Şəkərli diabet və ya qan dövranınıza təsir edən başqa bir sağlamlıq probleminiz və ya immunsupressiyanız varsa, Paronixiya dırnaq infeksiyasının əlamətlərini görən kimi dermatoloq həkimə müraciət edin. Bədəninizin infeksiya ilə mübarizə qabiliyyətinə təsir edən bir vəziyyətiniz varsa, dərhal qayğı göstərməlisiniz.
• Paronixiya dırnaq infeksiyasının simptomları şiddətlidirsə və ya bir neçə gündən sonra keçmirsə, dermatoloq həkimə müraciət edin.
• Müalicədən sonra Paronixiya dırnaq infeksiyasının simptomları geri dönərsə, qiymətləndirmə üçün dermatoloq həkimə müraciət edin.

Xülasə

Paronixiya, müalicə ilə aradan qalxır. Bəzi insanlar birdən çox infeksiya alır və ya müalicədən sonra infeksiya geri qayıdır (xroniki Paronixiya). Müalicə olunmayan Paronixiya dırnaq infeksiyası dırnağa zərər verə bilər.

Nadir hallarda, müalicə olunmayan Paronixiya əl və ya ayaq barmağında daha da dərinləşə və ciddi infeksiyaya səbəb ola bilər. İnfeksiya altdakı sümüyə yoluxacaq qədər irəliləyə bilər. Şiddətli, xroniki Paronixiya ən çox şəkərli diabet və ya qan dövranı ilə bağlı problemlərə səbəb olan xəstəlikləri olan insanlara təsir göstərir.

Qeyd!

Dırnaq infeksiyaları ağrılı ola bilər, lakin ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb olmur. Əgər işiniz kimyəvi maddələr və ya yuyucu vasitələrlə işləməyinizi tələb edirsə və ya əlləriniz tez-tez suya dəyirsə, dermatoloq həkimlə məsləhətləşin. Dərini qıcıqlandırmayan suya davamlı əlcəklər taxmaqla əllərinizi qoruya və infeksiyadan qoruna bilərsiniz. Şəkərli diabet və ya infeksiyalarla mübarizə aparmaqda çətinlik çəkirsinizsə, dərhal müalicəyə müraciət edin. Həmçinin, müalicədən sonra Paronixiya yenidən baş verərsə, simptomlarınız pisləşərsə və ya yox olmazsa, dermatoloq həkimə müraciət edin.