Trachyonychia

Trachyonychia, Lichen Planus (Qırmızı Yastı Dəmrov) xəstəliyini xarakteristik forması olub, dırnaqlara təsir edir. Trachyonychia, diffuz uzununa uzanma göstərən kövrək dırnaqlarla xarakterizə olunur və çuxurlaşma, parlaqlığını itirmiş və ya kobudlaşmış dırnaq lövhəsi ilə müşayiət oluna bilər. “Kobud Dırnaqlar” və ya “Cilalanmış Dırnaqlar” kimi də tanınan trachyonychia istənilən sayda dırnaqları əhatə edə bilər.

Trachyonychia kimlərə təsir edir?

Trachyonychia, hər yaş qrupundan olan insanlara təsir edə bilər, lakin daha çox uşaqlarda və gənclərdə müşahidə olunur, pik insident 3-12 yaş arasında baş verir. Trachyonychia, kişilərə və qadınlara eyni nisbətdə təsir edir.

Trachyonychia xəstəliyinin yaranma səbəbi nədir?

Trachyonychia xəstəliyinin patogenezi qeyri-müəyyən olaraq qalır. Trachyonychia zamanı dırnaq yatağında iltihabın xəstəliyin inkişafında iştirak etdiyi və iltihab dərəcəsinin xəstəliyin şiddətinə təsir etdiyinə inanılır.

Trachyonychia idiopatikdir (idiopatik – yunan sözü olub, səbəbi məlum olmayan bir çox hallar üçün tibbdə istifadə olunan məhvumdur.) və ya aşağıdakılarla əlaqəli ola bilər:

• Alopesiya Areata
• Liken Planus
• Psoriaz
• İxtiyoz Vulqaris
• Atopik Dermatit
• Vitiliqo

Trachyonychia xəstəliyinin növləri və simptomları

Trachyonychia xəstəliyi simptomlarına və şiddətinə görə iki alt növə təsnif edilə bilər.

Qeyri-şəffaf Trachyonychia:

• daha ağır və daha geniş yayılmış növ
• dırnaq yatağında davamlı və diffuz iltihab
• nazik, kövrək və “cilalanmış” görünüş, nəzərə çarpan uzununa uzanma və tez-tez onychoschizia (dırnaqların parçalanması) ilə xarakterizə olunur.
• səthi miqyaslı hiperkeratotik, nizamsız kutikula

Parlaq Trachyonychia:

• dırnaq yatağında multifokal və aralıq iltihablı yüngül simptomlar
• dırnaq lövhələri uzununa silsilələr yaradan və işığı əks etdirən bir naxışda düzülmüş çoxsaylı kiçik həndəsi çuxurlarla təqdim edərək parlaqlığı qoruyur.

Həm qeyri-şəffaf, həm də parlaq Trachyonychia zamanı koilonychia (qaşıqvari dırnaqlar) müşahidə oluna bilər və əl dırnaqları ayaq dırnaqlarından daha çox yoluxur.

Trachyonychia xəstəliyinin fəsadları

Trachyonychia xəstəliyinin fəsadları:

• Dırnaq dəyişiklikləri səbəbindən psixoloji narahatlıq və özünə inamın azalması.
• Gündəlik fəaliyyətləri yerinə yetirməkdə çətinlik.

Trachyonychia xəstəliyinin diaqnozu

Trachyonychia xəstəliyinin diaqnozu ilk növbədə tarixə, dərinin tam müayinəsinə və xarakterik dırnaq dəyişikliklərinə əsasən dəri xəstəlikləri üzrə ixtisaslaşmış həkim – dermatoloq tərəfindən qoyulur.

Ancaq bəzi testlər diaqnozda dəri həkiminə kömək edə bilər:

• Dermoskopiya — fərqləndirici dəyişikliklərə miqyaslanma, uzununa uzanma, çuxurlaşma, proksimal dırnaq lövhəsinin tutulması, proksimal dırnaq lövhəsinin eninin >50%-nin tutulması, onychoschizia, qalınlaşmış və nizamsız kutikula daxildir.
• Dırnaqdan götürülən nümunələr – dırnaq göbələyi infeksiyası və ya əlaqəli xəstəliklərin şüphəsini aradan qaldırılması.
• Dırnaq vahidinin biopsiyası – müntəzəm olaraq aparılmır. Dırnaq vahidinin spongiozu Trachyonychia xəstəliyində tipik histoloji simptomdur.

Trachyonychia xəstəliyinin müalicəsi

Trachyonychia xəstəliyinin müalicəsi həmişə lazım olmaya bilər, çünki bir çox xəstələrdə trachyonychia zamanla yaxşılaşa və ya öz-özünə keçə bilər.

Ümumi Tədbirlər

• Dermatoloq nəzarətində olmaq (müşahidə, məsləhət və aktiv müdaxilə etməmək)
• Dırnaq səthinin teksturasını yaxşılaşdırmaq üçün qeyri-şəffaf trachyonychia yumşaldıcılar.
• Görünüşü yaxşılaşdırmaq üçün parlaq trachyonychia dırnaq lakı ilə kamuflyaj.

Xüsusi Tədbirlər

Trachyonychia xəstəliyinin çoxsaylı müalicə üsulları az sayda pasiyentdə sınaqdan keçirilmiş və hər pasiyentdə əldə olunan nəticələr fərqlidir.

Yerli Terapiya:

• Kortikosteroidlər
• Kalsipotriol/betametazon dipropionat məlhəmi
• Fluosinonid/bifonazol kremi
• Retinoidlər
• Keratolitik maddələr
• Kimyaterapiya (məsələn, 5- fluorourasil 5% krem)
• PUVA (PUVA və ya fotokimyaterapiya ağır dəri xəstəlikləri üçün istifadə edilən ultrabənövşəyi şüa müalicəsinin bir növüdür (fototerapiya).)
• Laktik turşu, silikon dioksid və ya alüminium asetilasetonat kimi maddələrlə həftədə bir dəfə dırnaq lövhəsi sarğıları.

İntralezyonal Terapiya:

• Triamsinolon

Sistemli Terapiya:

Əksər pasiyentlər bunu yalnız kosmetik narahatlıq hesab etdiyinə görə sistemli terapiya icra olunmur, lakin funksional təsir göstərmək üçün kifayət qədər ciddidirsə, aşağıdakılar istifadə olunur.

• Kortikosteroidlər
• Oral Retinoidlər
• Siklosporin
• Biotin
• Hidroksiklorokin
• Janus Kinaz (JAK) inhibitorları (məsələn, oral tofasitinib).

Trachyonychia xəstəliyinin qarşısının alınması

Trachyonychia üçün məlum olan xüsusi profilaktik tədbirlər yoxdur.

Xülasə

Trachyonychia – xoşxassəli, lakin xroniki bir vəziyyətdir. Müalicə olmadan dırnaq anormallıqlarının aradan qaldırılması mərhələli proses ola bilər və bir neçə il davam edə bilər.