Roseola infantum (Altıncı Xəstəlik)

Roseola İnfantum – həmçinin rozeola, üç günlük səpgi və ya üç günlük qızdırma, ekzantem subitum, psevdo-məxmərək və ya Altıncı Xəstəlik adlanır. Roseola İnfantum, əsasən körpələrə təsir edən, adətən yüngül, özünü məhdudlaşdıran viral infeksiyadır. Bu, yüksək hərarətə səbəb olur və bu,  gövdədə (torsoda) üzə, qollara və ayaqlara yayıla bilən səpgilərlə müşayiət olunur. Səpgilər – kiçik, ağrısız çəhrayı və ya qırmızı ləkələrlə xarakterizə olunur, möhkəm basdıqda ağarır. Ləkələr düz və ya qalxmış ola bilər və ağ halqa ilə əhatə oluna bilər. Səpgi tez bir zamanda, göründükdən sonra bir neçə saat ərzində yox ola bilər və ya bir neçə gün qala bilər.

Roseola İnfantum ən çox altı aydan iki yaşa qədər olan uşaqlarda olur. Uşaqların əksəriyyəti 5 yaşına çatmamış Roseola İnfantum -a məruz qalıb, təkrar infeksiyaya qarşı antikorlar istehsal edirlər. Bununla belə, Roseola İnfantum bəzən daha böyük uşaqlar və ya uşaq vaxtı yoluxmayan böyüklər yoluxur. Yetkinlərdə roseola infantum müşahidə olunsa da, simptomlar adətən çox yüngül olur. Əgər insanın immun sistemi zəifdirsə, Roseola İnfantum bir dəfədən çox yoluxa bilər, lakin bu, qeyri-adi haldır.

Roseola İnfantum, herpes ailəsindəki iki virusdan qaynaqlanır: HHV və ya İnsan Herpes Virusu, əksər hallarda tip 6 və ya bəzən tip 7. Virus damcı yolu ilə yayılır – yoluxmuş şəxs öskürdükdə və ya asqırdıqda və ya yoluxmuş şəxslə və ya məsələn, yoluxmuş şəxsin asqırdığı əşya ilə birbaşa təmasda olur. Bu cür herpes infeksiyası herpes labialis və ya genital yaralara səbəb olmur.

Uşaqların əksəriyyəti istirahət və kifayət qədər nəmlənmədən başqa heç bir xüsusi müalicə olmadan roseola infantum infeksiyasından tam və tez sağalırlar. Qızdırma kimi simptomlara kömək etmək üçün ibuprofen və ya asetaminofen kimi dərman preparatları tövsiyə edilə bilər

Roseola İnfantum infeksiyasının simptomları

Roseola infantum infeksiyasına səbəb olan iki virusdan birinə məruz qaldıqdan və yoluxduqdan sonra simptomlar adətən təxminən 9-10 gün inkubasiya dövründən sonra görünür, baxmayaraq ki, bu, ümumiyyətlə 5 ilə 15 gün arasında ola bilər. İnkubasiya dövrü Roseola İnfantum infeksiyasına tutulma ilə Roseola İnfantum infeksiyasının simptomlarının görünməsi arasındakı vaxtdır.

Roseola İnfantum infeksiyasının ilk simptomu 38⁰ C -dən yuxarı sürətlə baş verən yüksək hərarətdir. Qızdırma üç gündən yeddi günə qədər davam edə bilər və qızdırma keçdikdən sonra adətən səpgilər yaranır.

Roseola İnfantum infeksiyasının ümumi simptomlarına aşağıdakılar daxil ola bilər:   

• 40⁰ c -ə qədər yüksək hərarətin qəfil inkişafı
• qıcıqlanma
• yorğunluq
• boğazın arxasında çəhrayı və ya qırmızı ləkələr (naqayama ləkələri adlanır)
• burun axıntısı
• iştahsızlıq
• boyundakı vəzlərdə şişkinlik

Roseola İnfantum infeksiyasının daha az rastlanan simptomları aşağıdakıları əhatə edə bilər:

• qıcıqlanmış gözlər və şişmiş göz qapaqları
• qusma
• ishal
• boğaz ağrısı
• öskürək

Bəzi insanlar Roseola İnfantum infeksiyasının praktiki olaraq heç bir simptomunu hiss etmirlər. Bununla belə, onlar hələ də yoluxdurucu ola bilərlər, yəni virusu başqalarına ötürə bilər. Gigiyena qaydalarına riayət etmək roseola infantum və bir çox digər xəstəliklərin yayılmasının qarşısını almağa kömək edə bilər.

Əgər siz, özünüzdə və ya uşağınızda roseola infantum infeksiyasının simptomlarını müşahidə edirsinizsə, simptomların qiymətləndirilməsini üçün dəri xəstəlikləri üzrə ixtisaslaşmış həkimə – dermatoloqa müraciət edin.

Roseola İnfantum infeksiyasının Uşaq Səpgisi

Qızdırma keçdikdə, tez-tez sinə, kürək və mədədə fərqli bir səpgi görünür, bəzən qollara və ayaqlara, bəzən də üzə yayılır. Səpgi, adətən kiçik çəhrayı və ya qırmızı ləkələrlə xarakterizə olunur, basıldıqda ağarır. Bəzi ləkələrin ətrafında ağ halqa ola bilər.

Səpgi, yuxarı qalxmış bir görünüşə sahib ola bilər və ya düz qala bilər və qaşınmır və ya ağrı vermir. Bir neçə saat ərzində yox ola bilər və ya bir neçə gün davam edə bilər.  

Roseola İnfantum infeksiyası adətən səpgilər əmələ gələndə başa çatır və əksər uşaqlar özlərini yenidən yaxşı hiss edirlər. Qızdırma və erkən simptomlar digər şərtləri təqlid edə bildiyindən, Roseola İnfantum infeksiyasının diaqnozu çətindir. Qızdırma xarakterik səpgidən əvvəl görünür və yüksək hərarət körpələrdə və yeniyetmələrdə bir sıra başqa səbəblərdən müşahidə oluna bilər. Buna görə də, Roseola İnfantum infeksiyası diaqnozu üçün təcrübəli dəri həkimi – dermatoloq müayinəsi mütləqdir.

Roseola İnfantum infeksiyasının səbəbləri

Roseola İnfantum infeksiyasına ən çox İnsan Herpes Virusu 6 (HHV-6) səbəb olur, baxmayaraq ki, İnsan Herpes Virusu 7 (HHV-7) də səbəb ola bilər. Bu tip herpes soyuq yaralara və genital herpesə səbəb olan viruslardan fərqlidir.

Virus ağızdan, boğazdan və burundan maye damcıları vasitəsilə, məsələn, insan öskürən və ya asqıran zaman yayılır. Roseola İnfantum infeksiyası olan şəxslə və ya yoluxmuş damcılarla çirklənmiş əşyalarla təmasda olmaq da, virusun ötürülməsinə səbəb ola bilər.

Roseola İnfantum infeksiyasının diaqnozu

Roseola İnfantum infeksiyasının diaqnozu, dəri həkimi tərəfindən pasiyentin tibbi tarixini götürdükdən və fiziki müayinə keçirdikdən sonra qoyulur. Dermatoloq, əlamət və simptomları nəzərdən keçirəcək, qızılca və ya məxmərək (Alman qızılcası) kimi səpgilərə səbəb olan digər ümumi xəstəlikləri istisna edəcəklər. Roseola İnfantum infeksiyasının diaqnozunu təsdiqləmək üçün deri hekimi qan testləri təyin edə bilər, lakin bunlar nadir hallarda istifadə olunur, məsələn, çox aydın olmayan simptomlar və ya immun sistemi zəif olan insanlarda.

Roseola İnfantum infeksiyasının qarşısının alınması

Roseola İnfantum infeksiyasının qarşısını almaq həmişə mümkün olmasa da, xəstəliyin inkişaf riskini azaltmaq üçün tədbirlər görülə bilər.

Bunlara daxildir:

• Əllərinizi tez-tez, isti, çox isti olmayan, su və sabunla yuyun.
• Uşaqlara asqırmaq və öskürmək üçün salfetləri necə istiifadə etmək lazım olduğunu və onları sanitar qaydada atmağı öyrədin.
• Kubokları, boşqabları və bıçaqları başqa şəxslərlər paylaşmaqdan çəkinin.
• Evin ətrafındakı səthləri mütəmadi olaraq dezinfeksiya edin.

Roseola İnfantum infeksiyasının qarşısını almaq üçün heç bir peyvənd yoxdur.

Roseola İnfantum infeksiyasının müalicəsi

Roseola İnfantum infeksiyası və Roseola İnfantum infeksiyasının səpgisi adətən heç bir xüsusi müalicə olmadan öz-özünə yox olur. Roseola İnfantum infeksiyası olan uşaq və ya böyüklər adətən evdə sağala bilər.

Qızdırma aşağıdakı üsullardan istifadə etməklə idarə edilə bilər:

• Çoxlu maye içmək
• Bol istirahət etmək
• Sərin paltar geyinmək
• Alına sərin bir parça ilə kompress tətbiq etmək

Roseola İnfantum, virus infeksiyası olduğundan antibiotiklər təyin edilmir. Qızdırma və ağrıları azaltmaq üçün ibuprofen və ya asetaminofen kimi dərman preparatları müvafiq dozalarda verilə bilər.

19 yaşdan kiçik uşaqlarda və ya gənclərdə hərarəti müalicə etmək üçün aspirin heç vaxt verilməməlidir, çünki bu, həyati təhlükəsi olan Reye sindromunun inkişaf riskini artırır.

Roseola İnfantum, virusu ömür boyu bədəndə qalır, sonrakı mərhələdə yenidən aktivləşmə və ya təkrar infeksiyanı mümkün edir. Bu, insanın immuniteti zəiflədikdə, məsələn, xərçəng müalicəsi zamanı və ya sümük iliyi transplantasiyası zamanı baş verir. Bir uşağın immun sistemi ciddi şəkildə zəifləmişsə, dermatoloq roseola infantum infeksiyasının müalicəsinə kömək etmək və ağırlaşmalardan qorumaq üçün antiviral dərman ganciclovir təyin edə bilər.

Roseola İnfantum infeksiyasının fəsadları

Roseola İnfantum infeksiyası, adətən heç bir ağırlaşmaya səbəb olmur. Bununla belə, bəzi uşaqlarda, yüksək hərarət febril qıcolmaya (qızdırma tutmaları) səbəb ola bilər.

Çox nadir hallarda rozeola ensefalit, yəni beyin strukturlarının iltihabı kimi digər ağırlaşmalara səbəb ola bilər. İmmuniteti zəif olan uşaqlarda və böyüklərdə bunun baş vermə riski daha yüksəkdir.

Febril qıcolma

Febril qıcolma, bir neçə dəqiqə davam edən qıcolmalar və reaksiyasızlıq dövrləridir. Onlar narahat ola bilər, lakin nadir hallarda zərərlidir. 

Əgər uşaqda ilk dəfə febril qıcolma baş verirsə, təxirə salınmadan təcili yardım çağırılmalı və ya vəziyyəti düzgün araşdırmaq üçün uşaq xəstəxanaya aparılmalıdır. 

Anamnezində febril qıcolma keçirən uşaqlarda qıcolmanın başlanğıc vaxtını qeyd etmək və beş dəqiqədən artıq davam edərsə, dərhal təcili yardım çağırmaq tövsiyə olunur. Eynilə, əgər febril qıcolma beş dəqiqə ərzində başa çatarsa, lakin uşaq normal vəziyyətinə qayıtmazsa, təcili yardım çağırılmalıdır.

Febril qıcolma zamanı uşağı tutmamalı, yerə və ya başqa uyğun, təhlükəsiz səthə qoymalı, yan və ya qarın üstə yerləşdirilməlidir. Uşağın ağzında bir şey varsa, uşağa zərər vermədən bunu etmək mümkündürsə, onu yumşaq bir şəkildə çıxarmaq lazımdır. Qıcolma zamanı uşağın ağzına heç vaxt heç bir şey qoyulmamalıdır.

Roseola İnfantum ilə bağlı nə vaxt dermatoloqa müraciət etmək lazımdır?

Uşaqların əksəriyyəti qızdırma başlayandan bir həftə ərzində Roseola İnfantum infeksiyasından sağalır.

Ancaq

• səpgi bir həftədən çox davam edərsə,
• qızdırma, səpgi və ya roseola infantum infeksiyasının simptomları yaxşılaşmaq əvəzinə pisləşərsə, həkimə müraciət edilməlidir.

Roseola İnfantum infeksiyasının simptomları evdə kontrol altına alına bilməyəcək qədər şiddətlənərsə, dərhal dermatoloqa və ya pediatra müraciət edilməlidir.