Furunkulyoz
Furunkulyoz (Furunculus) və ya Furunkul – tük follikulu, piy vəziləri və ətraf toxumaların irinli-nekrotik iltihabı olub, el arasında çiban kimi də tanınır. Furunkulyoz (Furunculus) və ya Furunkul bakterial follikulitin dərin bir formasıdır.
Furunkulyoz xəstəliyinin simptomları
Furunkulyoz xəstəliyinin simptomları dəri örtüyünün tük olan hər hansı hissəsində müşahidə oluna bilər. Zədə ocaqlarında çox vaxt tək-tək follikulyar papulo-pustulalar əmələ gəlir, sonradan tez zamanda noxuddan fındıq böyüklüyünə qədər olan ölçüdə, mərkəzində “nekrotik özək” və ətrafı iltihablı olan ağrılı düyünə çevrilir. “Nekrotik Özək” qopduqda xora əmələ gəlir, çapıq qoyaraq sağalır. Ağır gediş zamanı limfadenit və limfangit, ümumi vəziyyətin pozulması ola bilər. Müxtəlif inkişaf mərhələlərində çoxsaylı furunkullar furunkulyoz adlandırılır. Kipriyin tük follikullarının irinli iltihabı furunkul tipində gedir – itdirsəyi (hordeolum) adlanır.
Furunkulyoz xəstəliyinin yaranma səbəbləri
Furunkulyoz xəstəliyinin yaranma səbəbləri dəridə və burun içərisində rast gəlinən stafilokok bakteriyasıdır. Dərinin altında irin yığıldıqca qabar əmələ gəlir. Bəzən dərinin kiçik bir zədə və ya həşərat dişləməsi ilə yaralanan yerlərdə çibanlar əmələ gəlir ki, bu da bakteriyalar asanlıqla daxil olur.
Furunkulyoz xəstəliyinin risk faktorları
Hər kəs, o cümlədən sağlam insanlar da Furunkulyoz xəstəliyi (çiban) və ya karbunkul yarana bilər.
Furunkulyoz xəstəliyinin risk faktorları:
- Stafilokok infeksiyası olan bir şəxslə sıx əlaqədə olmaq
- Diabet xəstəliyi
- Digər Dəri Xəstəlikləri
- Zəif İmmun Sistemi
Furunkulyoz xəstəliyinin fəsadları
Furunkulyoz xəstəliyinin fəsadlarına qan zəhərlənməsi (sepsis) kimi tanınan yayılan infeksiya, ürəyiniz (endokardit) və sümük (osteomielit) kimi infeksiyalar daxildir.
Furunkulyoz xəstəliyinin qarşısının alınması
Xüsusilə zəif immun sisteminiz varsa, Furunkulyoz xəstəliyinin qarşısının alınması mümkün deyil.
Ancaq aşağıdakı tədbirlər stafilokok infeksiyalarından qorunmanıza kömək edə bilər:
- Əllərinizi mütəmadi olaraq sabunla yuyun. Və ya tez-tez spirt əsaslı əl təmizləyici vasitə istifadə edin. Diqqətli əl yuma mikroblara qarşı ən yaxşı müdafiənizdir.
- Yaraları bağlayın. Kəsikləri və sıyrıqları təmiz saxlayın və sağalana qədər steril, quru sarğı ilə örtün.
- Şəxsi əşyaları başqaları ilə paylaşmayın. Dəsmalları, çarşafları, ülgücləri, paltarları, idman avadanlıqlarını və digər şəxsi əşyaları paylaşmayın. Stafilokok infeksiyaları həm əşyalar vasitəsilə, həm də insandan-insana yayıla bilər. Əgər yaralarınız varsa, dəsmallarınızı və paltarlarınızı yuyucu vasitə və isti su ilə yuyun və yaxşı qurumasına diqqət edin.
Furunkulyoz xəstəliyinin müalicəsi
Furunkulyoz xəstəliyinin müalicəsi onların şiddətindən asılı olaraq dermatoloq tərəfindən təyin edilir.
Dəri Həkiminin təyin edəcəyi müalicə kursuna aşağıda tövsiyələr də daxil olacaqdır:
- Antiseptik və ya antibakterial sabunu gündəlik vanna və ya duşda bir həftə, sonra həftədə iki dəfə bir neçə həftə ərzində qəbul edin. Təmizləyici bir az quruluğa səbəb ola bilər.
- Çirklənmiş əllərlə özünüzü və ya başqalarını yenidən yoluxdurmaq riskini azaltmaq üçün mütəmadi olaraq əl təmizləyicisindən istifadə edin.
- Burun dəliklərinin içərisinə tətbiq etmək üçün antiseptik və ya antibiotik məlhəm və ya gel.
- Bir həftə ərzində hər gün bütün dəri səthini suda 70% izopropil spirtlə silin (bu, dərini qurudacaq).
- Furunkulyoz xəstəliyi səpgisinə povidon yod və ya xlorheksidin kremi kimi yerli antiseptik tətbiq edin və tənziflə bağlayın.
- Dəri həkimi oral antibiotik (adətən penisilin qrup antibiotiklər) təyin edə bilər.
- Furunkulyoz xəstəliyindən əziyyət çəkən fərdin digər ailə üzvləri də təmizləmə rejiminə riayət etməlidirlər. Dermatoloq həmçinin ailəyə Staphylococcus aureus daşıyıcısı olduqları halda burun dəliklərinə yerli antibiotik tətbiq etməyi tövsiyə edə bilər.
- Əgər səpgilər (çibanlar) aradan qalxmazsa, metisillinə davamlı stafilokoklar zamanı mikrobioloji testi üçün nümunə götürülməlidir.
- Dermatoloq bəzən xüsusi antibiotiklər, o cümlədən fusidik turşusu, klindamisin, rifampisin və sefalosporinlər təyin edə bilər.
Furunkulyoz xəstəliyinin müalicəsi
Özünə qayğı məsləhətləri
Furunkulyoz xəstəliyinin ilkin mrəhələsində bu tədbirlər infeksiyanın daha tez sağalmasına və yayılmasının qarşısını almağa kömək edə bilər:
- İsti Kompreslər. Təsirə məruz qalan əraziyə gündə bir neçə dəfə, hər dəfə təxminən 10 dəqiqə isti bir dəsmal kompres edin. Bu, çibanın deşilməsinə və iltihabın daha tez axmasına kömək edir.
- Heç vaxt özünüz sıxmayın. Bu infeksiyanın yayılmasına səbəb ola bilər.
- İnyefsiyanın yayılmasının qarşısını alın. Bir furunkulyozu müalicə etdikdən sonra əllərinizi yaxşıca yuyun. Həmçinin, yoluxmuş nahiyəyə toxunan paltarları, dəsmalları və ya kompresləri yuyun, xüsusən də təkrar infeksiyalar varsa.
