Onixomikoz (Dırnaq göbələyi)

03 İyul 2023Son yenilənmə 03 İyul 2023

1. 405 3 dəqiqə oxuma müddəti

Mündəricat göstər

Onixomikoz (Dırnaq göbələyi) nədir?

Onixomikoz əl və ya ayaq dırnaqlarının göbələk infeksiyasıdır ki, bu da dırnaq strukturunun hər hansı bir komponentini – matriks, yataq və ya lövhəni əhatə edə bilər. Onixomikoz ağrı, narahatlıq və deformasiyaya səbəb olaraq, həyat keyfiyyətini azalda bilər. Onixomikoz dermatofitlər tərəfindən törədildikdə, ona tinea unguium deyilir. Onixomikoz termini təkcə dermatofitləri deyil, maya və saprofit kif infeksiyalarını da əhatə edir.

Göbələk infeksiyası səbəb olmayan anormal dırnaq distrofik dırnaq növüdür.

Onixomikoz (Dırnaq göbələyi) kimə təsir edir?

Onixomikoz (Dırnaq göbələyi) hər kəsə təsir edə bilər. Daha çox yaşlı insanlara, xüsusən də 60 yaşdan yuxarı insanlara təsir göstərir.

Aşağıdakı vəziyyətlər dırnaq göbələyinə yoluxma riskini artırır:

atlet ayağı (tinea pedis)
diabet
hiperhidroz (çox tərləməyə səbəb olan bir xəstəlik)
travmalı (zədəli) dırnaq
periferik damar xəstəlikləri səbəbiylə zəif qan dövranı
psoriasis
autoimmun xəstəlik və ya HİV kimi immunitet sistemini zəiflədən vəziyyətlər

Onixomikoz (Dırnaq göbələyi) infeksiyasının simptomları

Onixomikoz (Dırnaq göbələyi) infeksiyasının simptomları:

dırnaq rəngində və formasında dəyişiklik
dırnaqda qalınlaşma
deformasiya
dırnaqda kövrəkləşmə (asan qırılma)
dırnaq parlaqlığının itməsi və dırnaqların matlaşması
nadir hallarda qoxu

Onixomikoz (Dırnaq göbələyi) infeksiyasının səbəbləri

Onixomikoz (Dırnaq göbələyi) infeksiyasının yaranması müxtəlif göbələk orqanizmləri səbəb olur. Ən çox görülən dermatofit adlı bir növdür. Maya və bakteriya da dırnaq göbələyinə səbəb ola bilər.

Onixomikoz (Dırnaq göbələyi) yoluxucudurmu?

Tinea Unguium da daxil olmaqla bir çox onixomikoz (dırnaq göbələyi) növü olduqca yoluxucudur. Birbaşa təmas yolu ilə dırnaq göbələyi başqasına yoluxa bilər. Həmçinin yoluxmuş səthə təmas etməklə də dırnaq göbələyinə yoluxmaq mümkündür.

Ayağın göbələk infeksiyası dırnağa, dırnağın göbələk infeksiyası isə ayağa yayıla bilər.

Onixomikoz (Dırnaq göbələyi) infeksiyasının fəsadları

Onixomikoz (Dırnaq göbələyi) infeksiyasının ağırlaşma riski diabetli xəstələrdə daha yüksəkdir.

Onixomikoz (Dırnaq Göbələyi) infeksiyasının fəsadlarına aşağıdakılar daxildir:

selülit
sepsis
osteomielit
toxuma zədələnməsi
dırnaq itkisi

Onixomikoz (Dırnaq göbələyi) diaqnozu

Onixomikoz (Dırnaq göbələyi) diaqnozu təcrübəli dermatoloq tərəfindən klinik olaraq qoyula bilər. Bununla belə, şübhəli kliniki hallarda, dırnaqdan götürüləcək nümunələrin mikroskopik qiymətləndirilməsi və ya kultura yolu ilə qəti diaqnoz qoyula bilər.

Xəstədə dırnaq göbələyi olub-olmadığını öyrənmək üçün dermatoloq pasiyentin dırnaqlarını və ətrafındakı dərisini yoxlayır. Dərini yoxlamaq vacibdir, çünki göbələk yayıla bilər. Artıq ayağınızda dırnaq göbələyinin səbəb olduğu dəri göbələk infeksiyası ola bilər. Onixomikoz infeksiyasından xilas olmaq üçün bütün yoluxmuş nahiyələr müalicə edilməlidir.

Sizə diaqnoz qoymazdan əvvəl dermatoloqunuz da bəzi nümunələr götürə bilər. Laboratoriyada bu nümunələr mikroskop altında araşdırılaraq problemin nədən qaynaqlandığını öyrənmək olar.

Onixomikoz (Dırnaq göbələyi) infeksiyasının müalicəsi

Onixomikoz (Dırnaq göbələyi) yoluxucudur və onixomikoz (dırnaq göbələyi) müalicə olunmazsa, ciddi estetik problemlər yaradır. Diabet xəstələrinə xüsusi diqqət yetirilməlidir.

Onixomikoz (Dırnaq göbələyi) müalicəsinin məqsədi zərər verən orqanizmi aradan qaldırmaq, dırnağın sağlam və normal görünüşünü bərpa etməkdir. Əl dırnaqlarında yerləşən göbələk infeksiyaları adətən ayaq dırnaqlarında yerləşən göbələk infeksiyalarından daha tez və effektiv şəkildə müalicə olunur.

Onixomikoz (Dırnaq göbələyi) infeksiyasının müalicə üsulları

Yerli antifungal müalicəsi

Ciclopirox 8% lak
Tavaborol 5% məhlulu
Efinakonazol 10% məhlulu
Amorolfin 5% lak

Oral antifungal müalicəsi

Terbinafin
Flukonazol
İtrakonazol
Posakonazol

Kombinə müalicə

Bəzən dırnaq göbələklərini təmizləmək çətindir. Tədqiqatlar göstərir ki, antifungal həblər qəbul etmək və dırnaqlarınıza dərman tətbiq etmək hər iki müalicəni tək istifadə etməkdən daha təsirli ola bilər.

Qeyri-farmakoloji müalicə

İnfraqırmızı lazer terapiyası
Fotodinamik terapiya
İontoforez
Ultrasəs

Lazerin infraqırmızı şüalanma emissiyası dırnaq göbələklərini 1-3 seansda məhv edə bilər, lakin sistemli terapiya ilə müqayisədə lazerin effektivliyi yoxdur. Fotodinamik terapiya, plazma terapiyası, iontoforez və ya ultrasəs, dərmanın dırnaqlar tərəfindən udulmasını artırmaq üçün yerli antifungal müalicəsinə əlavələrdir.

Tədqiqatçılar təhlükəsiz, effektiv müalicə üsulları axtarmağa davam edirlər

Bir çox müalicə variantı olsa da, heç biri ideal deyil. Dırnaqlara tətbiq edilən dərmanın sağalma sürəti aşağıdır. Antifungal həblər yan təsirlərə səbəb ola bilər.

Müalicəni yaxşılaşdırmaq üçün tədqiqatçılar dırnaq göbələklərini müalicə etmək üçün yeni və daha yaxşı üsullar axtarırlar. Vəd verən bir müalicə dırnaq göbələklərini təmizləmək üçün lazer və yüngül müalicələrin istifadəsidir. Ümid verici olsa da, bu müalicənin əksər insanlar üçün təhlükəsiz və effektiv müalicəni təmin edə biləcəyini bilmək üçün daha çox araşdırma tələb olunur.

Onixomikozdan (Dırnaq göbələyindən) mühafizə üsulları

Müalicə zamanı və sonrasında dırnaqlarınızı onixomikozdan (dırnaq göbələyindən) qorumaq üçün:

Əlləri və ayaqları mütəmadi olaraq yuyulub, qidalandırıcı kremlərdən istifadə edilməlidir.
Dırnaqların düz kəsildikdən sonra kənarları hamarlanmalı və qalınlaşmış yerlər nazikləşdirilməlidir. Dırnaq qayçılarını və dırnaq pilkalarını hər istifadədən sonra dezinfeksiya edib.
Corabları tez-tez dəyişdirərək ayaqların tərləməsinin və ya rütubətli mühitdə qalmasının qarşısını almaq.
İctimai yerlərdə diqqətli olmaq – hovuz, sauna və idman zalları kimi ümumi yerlərdə ayaq yalın gəzməmək.
İstifadə olunan məhsullara diqqət yetirmək, dırnaq boyası və süni dırnaqlardan mümkün qədər uzaq durmaq.
Heç vaxt dırnaq qayçısın, ayaqqabı, dəsmal və digər şəxsi əşyaları paylaşmayın.
Ayaqlarınızı təmiz və quru saxlayın. Barmaqlarınızın arasını yumağa diqqət edərək, hər gün ayaqlarınızı sabun və su ilə diqqətlə yuyun. Ayaqlarınızı yuduqdan sonra yaxşıca qurulayın. Nəm, isti sahə göbələklərin inkişafı üçün mükəmməl bir sahə təmin edir.
Quru dərini nəmləndirin. Göbələklər dərinizdəki kiçik çatlar vasitəsilə daxil ola bilər. Quru dərini yüngülləşdirmək üçün çimdikdən sonra və əllərinizi yuduqdan sonra 5 dəqiqə ərzində nəmləndirin.

Onixomikoz (Dırnaq göbələyi) infeksiyasının ilkin əlamətlərini tapmaq üçün dırnaqlarınızı yoxlayın.

Yuxarıda sadalanan ehtiyat tədbirlərinə riayət etmək infeksiyaya yoluxma riskinizi azaldacaq. Ancaq onixomikoz infeksiyası geniş yayılmışdır. Başqasından yoluxa bilərsiniz. Erkən müalicə ən yaxşı nəticəni verir.

Onixomikoz (Dırnaq göbələyi) infeksiyasının ilkin əlamətləri üçün ən azı ayda bir dəfə dırnaqlarınızı və ətrafındakı dərinizi yoxlayın: