Anagen Effluvium

Anagen Effluvium, adətən kimyaterapiya ilə əlaqəli çapıqsız alopesiyanın formasıdır. Bu pozğunluqda təsirlənmiş anagen tükləri zəhərli və ya iltihablı bir zədə alır, nəticədə saç telinin qırılması baş verir.

Anagen Effluvium, kimyaterapiyanın səbəb olduğu alopesiya adlanır, çünki bu, antimetabolitlər, alkilləşdirici maddələr və kemoterapevtik terapiya kimi tətbiq olunan mitotik inhibitorlar tərəfindən yarana bilər. Tökülmə adətən zərərli dərman qəbul edildikdən sonra 14 gün ərzində baş verir, lakin bir çox hallarda bu geri çevrilir, saçların bərpası pozucu agentin qəbulu dayandırıldıqdan sonra baş verir.

Anagen Effluvium kimlərə təsir edir?

Anagen Effluvium ən çox kimyaterapiya alan istənilən yaş, cins və ya irqdən olan fərdlərə təsir edir.

Alopecia Areata və Pemfigus Vulgaris kimi  autoimmun xəstəlikləri olan şəxslərə təsir edə bilər.

Anagen Effluvium tipli saç tökülməsinin cinsi və regional üstünlükləri yoxdur. Anagen Effluvium kişilərə və qadınlara eyni dərəcədə təsir edir.

Anagen Effluvium tipli saç tökülməsinin yaranma səbəbləri

Anagen Effluvium, endogen və ya ekzogen səbəblə saç follikullarının kəskin zədələnməsi ilə əlaqədardır və struktur cəhətdən zədələnmiş tüklərin qəfil diffuz tökülməsi ilə nəticələnir. Diffuz alopesiya (saç tökülməsi) bir neçə gün ərzində baş verə bilər. Alopesiya çapıqsızdır.

Anagen Effluvium tipli saç tökülməsinin yaranma səbəblərinə aşağıdakılar daxildir:

• Kimyaterapiya: Adriamisin, siklofosfamid, daunorubisin, dosetaksel, epirubisin, etoposid, ifosfamid, irinotekan, paklitaksel, topotekan, vindezin, vinorelbin
• Protein çatışmazlığı
• Radiasiya terapiyası
• İntoksikasiyalar: civə, tallium, kolxisin

Anagen Effluvium tipli saç tökülməsinin fəsadları

Anagen Effluvium tipli saç tökülməsinin fəsadları səbəbindən asılıdır. Protein çatışmazlığı dərin sistemli iş tələb edir. Ümumi laboratoriya anomaliyalarına hipoalbuminemiya, hipoqlikemiya və hipoproteinemiya (transferrin, əsas amin turşuları və lipoproteinlər) daxildir.

Anagen Effluvium tipli saç tökülməsinin diaqnozu

Anagen Effluvium tipli saç tökülməsinin diaqnozu dermatoloq tərəfindən anamnez və fiziki müayinə nəticələrinə əsasən qoyula bilər. Diaqnoz üçün biopsiya tələb olunarsa və ya lazım olarsa, bu, telogen effluviumu istisna etməyə kömək edə bilər. Anagen Effluvium tipli saç tökülməsinin diaqnozu zamanı telogen effluvium, androgenetik alopesiya, trixotillomaniya və çapıqsız alopesiyanın digər səbəblərinin şübhəsi aradan qaldırılmalıdır. Anagen Effluviumda, baş dərisinin punch biopsiyasının histopatoloji qiymətləndirilməsi normal anagen-telogen nisbətini nümayiş etdirəcək ki, bu da telogen saç follikullarının 15% -dən azdır. Saç follikullarının 15%-dən çoxu telogen fazadadırsa, bu, telogen effluvium diaqnozunu daha çox dəstəkləyir.

Saç tökülməsi tarixi olan xəstələrdə mümkün qıcıqlandırıcı faktorlar və hər hansı əsas sistemik xəstəliyin müvəqqəti əlaqəsini müəyyən etmək üçün ətraflı tarix və fiziki müayinə aparılmalıdır. Bəzi hallarda əlavə iş tələb olunur. Saç tökülməsinin digər səbəblərini, o cümlədən qidalanma, dəmir çatışmazlığı, endokrin və metabolik pozğunluqlar, kollagen damar xəstəlikləri, infeksiyalar (məsələn, sifilis) istisna etmək üçün xəstənin tam dermatoloji, sistemli və ailə tarixi alınır.

Anagen Effluvium tipli saç tökülməsinin müalicəsi

Anagen Effluvium tipli saç tökülməsinin kontrol altına alınması pasiyentin alopesiyaya malik olduğu vaxtın miqdarını məhdudlaşdırmağa yönəldilməlidir. Bu günə qədər bir neçə agent tədqiq edilmişdir; təəssüf ki, heç bir üsul Anagen Effluvium tipli saç tökülməsinin müalicəsində (qarşısını almaqda və ya dayandırmaqda) təsirli görünmür.

Nəticələr Anagen Effluvium tipli saç tökülməsinin müalicəsində (qarşısını alınmasında və ya dayandırılmasında) təsirli olmasa da, yerli tətbiq edilən minoksidilin keçəlləşmə müddətini orta hesabla əlli gün azaltmaqda təsirli olduğu irəli sürülür. Bir sıra tədqiqatlar kimyaterapiya zamanı baş dərisi turniketindən istifadə edərək dərmanın baş dərisinə çatdırılmasının məhdudlaşdırılmasını təsvir etmişdir. Baş dərisi və ya beyin metastazları ehtimalı varsa, bu üsul kimyaterapevtik agentin nüfuzuna imkan vermək üçün istifadə edilməməlidir. Müvəffəqiyyət göstərən başqa bir üsul daunorubisin, doksorubisin, paklitaksel, vinkristin, vinblastin, mexloretamin, epirubisin D və ilə kimyaterapiya zamanı baş dərisinin hipotermiyasını (baş dərisinin üzərində buz saxlamaqla) 24°C-dən aşağı temperatura çatdırmaqdır.

Anagen Effluvium tipli saç tökülməsinin müalicəsində və qarşısının alınmasında müvəffəqiyyətli farmakoloji agentlər tapılmadığından, xəstələrin təhsili və saç tökülməsinin idarə edilməsinə dair estetik məsləhətlər Anagen Effluvium tipli saç tökülməsinin kontrol altına alınması üçün əsasdır. Gözləntiləri idarə etmək lazımdır ki, pasiyentlər pozğunluğun uğursuz qaçınılmazlığını başa düşsünlər; bununla belə, onlar həmçinin əmin olmalıdırlar ki, anagen effluvium hallarının çoxu geri dönə bilər və kimyaterapiya dayandırıldıqdan sonra onların tükləri uzanacaq. Xəstələrə saçın kimyəvi zədələnməsinin qarşısını almaq üçün təlimat verilməlidir. Bura kimyaterapiyaya qədər və onun zamanı isti cihazlar, ağardıcı və ya rəng müalicəsi daxildir. Mümkünsə, xəstələrə saç tökülməmişdən əvvəl saç düzümü və ya qoruyucu şərflər əldə etmək üçün resurslar verilməli və estetik komponentə əlavə olaraq soyuqdan qorunma da daxil olmaqla, bu cür geyimlərin təklif etdiyi üstünlüklər barədə məlumat verilməlidir.

Saçların yenidən böyüməsi baş vermədikdə, kimyaterapiyanın dayandırılmasından 6 ay sonra xəstəyə sizinlə əlaqə saxlamağı tapşırın. Saç tökülməsinin qalıcı olub-olmaması ilə bağlı proqnoz vermək üçün üfüqi kəsiklər üçün baş dərisinin 4 mm-lik punch biopsiyası həyata keçirin.

Pasiyentlər tez-tez kimyaterapiyadan sonra anagen effluvium tipli saç tökülməsinin qarşısını almaq üçün bir üsul olaraq baş dərisinin soyudulmasını soruşurlar. Baş dərisinin hipotermiyası saç follikulunun kimyaterapiya agentinə məruz qalmasını məhdudlaşdırır. Tez-tez fayda haqqında məlumat verən dərc edilmiş məlumatların əksəriyyəti elmi keyfiyyətə malik deyil və az sayda subyekti əhatə edir və bununla da onların şərhinin etibarlılığını məhdudlaşdırır. Daha çox klinik və biofiziki tədqiqatlara ehtiyac var.

Baş dərisinin soyudulması hematoloji bədxassəli şişlərin müalicəvi kimyaterapiya rejimlərində istifadə edilməməlidir. Baş dərisinin soyudulmasından sonra uzunmüddətli baş dərisi metastazları ilə bağlı narahatlıq əlavə araşdırma tələb edir. Baş dərisinin soyudulması, kimyaterapiyanın səbəb olduğu saç tökülməsinin qarşısını almaq üçün nə standart, nə də geniş şəkildə qəbul edilən bir müalicə üsuludur.